“De griffie is nog onvoldoende geëquipeerd voor burgerparticipatie”

Wie het gemeentehuis van Hardenberg voor het eerst ziet, moet twee keer met zijn ogen knipperen. Hoog op een flinke terp ligt een hypermodern bouwwerk dat doet denken aan de achtersteven van een cruiseschip. Het zou op een wereldtentoonstelling niet misstaan. “Ja, ons onderkomen heeft wel stof doen opwaaien! Niet in de laatste plaats van wege die bijzondere gele kleur…”, grijnst Frank Droste bij het koffieapparaat “Maar gelukkig was dat vóór mijn komst.”

Sinds augustus 2012 ondersteunt Droste als griffer de Hardenbergse gemeenteraad. “De officiële opening van het nieuwe gemeentehuis vond plaats vlak voor ik aantrad. Dus toen alle verhitte discussies werden gevoerd, was ik er –gelukkig – nog niet.”

De buitenkant van het gemeentehuis mag dan controversieel zijn, binnen ademt het gebouw rust en is er een overvloed aan ruimte. “Over het exterieur zijn de meningen verdeeld, maar
eenmaal binnen verstomt de kritiek,” bevestigt Droste. “Mensen zijn vol lof en ervaren de harmonie in het ontwerp.”

Die harmonie lijkt ook karakteristiek voor de Hardenbergse gemeentepolitiek, zo blijkt. Na de verkiezingen van afgelopen maart is er een coalitie gesmeed met vier partijen. “We hebben 33 zetels te verdelen. Het CDA heeft er daar elf van en de ChristenUnie zes. Samen dus genoeg voor een coalitie. Toch zijn ook de PvdA met drie zetels en nieuwkomer
OpKoers.nu met vijf zetels, toegetreden tot het college. Een brede coalitie dus waarin 25 van de 33 zetels vertegenwoordigd zijn. Daarbij levert elke partij één wethouder. Het CDA wilde niet beticht kunnen worden van machtspolitiek en heeft zonder morren genoegen genomen met één wethouderszetel.”

Het tekent volgens Droste de manier waarop er politiek bedreven wordt in Hardenberg. Dat de gemeente onlangs de 60.000 inwoners grens is gepasseerd, hielp ook want daarmee groeide het aantal wethoudersplaatsen van drie naar vier. Daardoor is er voor alle partijen een stoel.”

Censureren

Frank Droste is een sportman. Hardlopen en voetballen vooral. “Heerlijk”, zegt hij. “Ontspanning is voor mij even lekker rennen.” Sinds juni dit jaar is hij ook voorzitter van de voetbalvereniging in zijn woonplaats Reutum, een dorpje in de gemeente Tubbergen waar hij griffier was voor zijn huidige standplaats.

Meer nog dan Tubbergen is Hardenberg een ‘veelkernige’ gemeente. In totaal vormen 29 plaatsen en buurtschappen de gemeente Hardenberg. “Ik zie dat als grootste probleem: Elke kern wil zijn eigen basisschool. Elke voetbalvereniging zijn eigen kunstgrasmat. Niemand wil het zwembad in zijn plaats kwijt. Dus hebben we jaarlijks alleen voor zwembaden al een rekening van dik 3 miljoen euro. Dat is ook logisch. Als er zoveel kernen zijn, is het begrijpelijk dat raadsleden in de verleiding komen om het belang van “hun kern” voorop te stellen. Dat is aan de ene kant hun goed recht, ze zijn immers volksvertegenwoordigers.

Tegelijk moeten raadsleden in staat zijn om het belang van het geheel van de gemeente te laten prevaleren. Het is mijn rol om raadsleden daarin te coachen. Dat vergt tact. Ik kan natuurlijk niet zeggen ‘dat mag jij niet zeggen’, ik mag raadsleden niet censureren. Daarbij is het ook nog eens mijn werkgever. Zij betalen mij. Tegelijk is het mijn opdracht om te werken aan een goed functionerende raad. Dus dat maakt dat ik altijd moet balanceren.”

Manifest

Interessante vraag is natuurlijk: ‘wat ís een goed functionerende raad?’ “Dat bepaalt een raad deels natuurlijk zélf”, stelt Droste. “Daarom hebben we in mei een bijeenkomst gehad waarin we onder externe begeleiding met elkaar hebben gepraat over ‘wat voor raad willen we zijn?’. We hebben een manifest opgesteld met daarin zaken als: hard op de inhoud maar niet op de persoon spelen. Niet op de stoel van het college gaan zitten.”

Eigen kaders

Zo’n manifest is natuurlijk prachtig maar de vraag is: wat gebeurt er in de praktijk? “Een tijdje terug werd er – nota bene door een oppositiepartij – geagendeerd om in het presidium te praten over de vraag of het aantal schriftelijke vragen dat werd ingediend niet te groot was. Zelf vond ik het aantal vragen nog wel meevallen. Maar na afloop van het gesprek zag je dat het aantal vragen echt flink terugliep. Dat vind ik een mooi voorbeeld van een sterke raad: ze zijn in staat hun eigen kaders te stellen én ze houden zich daar met elkaar ook aan.”

Sparringpartner

Droste ziet zichzelf als een echte verbinder: “Ik ben echt de schakel tussen raad en college en het ambtelijk apparaat. Daar zit ik als griffier gewoon middenin. Er zijn griffiers die dat heel anders inrichten. Dat zijn hele duale griffiers, ze komen alleen maar op voor het belang van de raad. Ze hechten veel minder belang aan de visie van het college en de ambtenaren. Dat doe ik niet. Ik kijk ook naar het grotere geheel, naar het belang van de gemeente. Dus luister ik goed naar wat het college vindt en stel me op als sparringpartner. Bijvoorbeeld over de vraag of iets via de actieve informatie naar de raad moet of niet. Ik vind niet dat de raad altijd alle informatie moet hebben. Ik kan soms best leven met het feit dat ze bepaalde informatie niet krijgt vanwege een grotere algemeen belang. Ook dat is balanceren.”

Burgerparticipatie

De griffie in Hardenberg is niet groot. Twee fulltime plaatsen, waar Droste er een van vult, zijn verantwoordelijk voor het ‘on going concern’. Gelukkig is uitbreiding in aantocht, maar voorlopig blijft er te weinig tijd over om ‘met de benen op tafel te filosoferen.’ Terwijl die behoefte er wel is.
“Kijk, burgerparticipatie of overheidsparticipatie, zou je misschien kunnen afdoen als een hype, maar ik zou toch wel graag de tijd willen hebben om te kijken hoe we daar in Hardenberg een flinke stap mee kunnen maken. Aan de ene kant is de relatie met de bevolking hier heel goed. Er is een Vereniging Plaatselijk Belang die bij veel beleidsvorming wordt betrokken. Er is een potje met 50.000 euro beschikbaar voor kleinschalige maatschappelijk initiatieven. En dat potje wordt goed gebruikt.

Ook in aanloop naar de nieuwe omgevingswet is er een uitgebreid traject geweest waarbij inwoners hebben meegepraat over de invulling van de omgevingsvisie. Er gebeurt dus al van alles. Maar als we het structureel zouden willen doen, hebben we daar als griffie de capaciteit niet voor én dus ook niet de rust om na te denken over hoe we structureel de burgerparticipatie kunnen vergroten.

Burgers meer betrekken

“Ik heb geen grote droom die ik per se moet realiseren om een zinvol leven te hebben gehad, maar ik zou het wel heel geweldig vinden als we inwoners meer bij de overheid en het beleid kunnen betrekken. De volgende gemeenteraadsverkiezingen naar de opkomst van 95% te komen in Hardenberg… Ik heb geen idee hoe, maar het begint met er de tijd voor hebben om er serieus over na te denken. Dat zou fantastisch zijn.”